درباره کتاب: معنای زندگی 

نویسنده: آلن دوباتن 

همه‌ی ما باید در خصوص یافتن معنی زندگی جست وجو کنیم و زندگی ای معنادار را شرح دهیم. هیچ چیز ناخوشایندی در خصوص این موضوع نباید وجود داشته باشد. زندگی‌ای معنادار از نظر ساختار ممکن است فردی، مفید، جذاب و آشنا باشد. این کتاب راهنمایی با این هدف است. زندگی معنادار به زندگی شاد نزدیک است اما در موارد مهمی با آن تفاوت دارد.

کتاب «معنای زندگی» نوشته‌ی «مدرسه‌ی زندگی» به سرپرستی «آلن دوباتن» راهی را برای ما روشن می‌کند، که بسیاری از مباحث فلسفی تاریخ حول آن چرخیده‌اند. اینکه بتوانیم تشخیص دهیم زندگی انسان پوچ و بی‌ارزش است یا اینکه مفهومی عمیق در پشت آن نهفته، همواره ذهن بسیاری از عالمان عصر کهن تا روانشناسان امروزی را به خود درگیر کرده است.

کتاب «معنای زندگی» بیان می‌کند که ممکن است معنای زندگی در عشق، خانواده، کار، دوستی، فرهنگ، سیاست، طبیعت و فلسفه باشد و قرار نیست معنی کاملاً جدیدی از معنای زندگی ارائه دهیم. زندگی ما هم‌اکنون نیز جنبه‌های معنادار زیادی دارد. هدف کتاب ملموس‌تر کردن معنی‌ها در دنیای مادی امروزی است. خواندن این کتاب به کسانی که سعی در خودشناسی از طریق ریشه‌یابی فلسفه معنایی زندگی دارند توصیه می‌شود.

فهرست کتاب: معنای زندگی

• مقدمه
• سرچشمه‌های معنای زندگی
• 1: عشق
• ۲: خانواده
• ۳: کار
• ۴: دوستی
• ۵: فرهنگ
• ۶: سیاست
• ۷: طبیعت
• ۸: فلسفه
• موانع سر راه معنای زندگی
• ۱: خودشناسی مبهم
• ۲: کوته‌فکری
• ۳: ازخودگذشتگی
• ۴: جاودانگی
• ۵: هنر داستان‌گویی
• پی‌نوشت‌ها

درباره نویسنده: آلن دوباتن

«آلن دوباتن» در تاریخ 20 دسامبر 1969 در زوریخ سوییس متولد شد. پدرش گیلبرت، در اسکندریه مصر به دنیا آمد؛ اما پس از تحولات سیاسی که «جمال عبدالناصر»، رئیس‌جمهور وقت مصر مبنی بر اخراج یهودی‌ها به وجود آورد، از مصر خارج شد و به سوییس رفت. در این دوران جمال فرصتی 7 روزه به بیست هزار یهودی داد تا کشور مصر را ترک کنند.

 گیلبرت پدر آلن پس از مهاجرت به سوییس شرکتی را در این کشور تأسیس کرد که با رشد چشمگیر، در سال 1999 بیش از دویست میلیون دلار ارزش‌گذاری شد. همچنین گیلبرت یکی از کلکسیونرهای مطرح در زمینه‌ی اشیا هنری بود. باوجوداینکه والدین آلن هر دو یهودی بودند، او و تنها خواهرش زندگی غیرمذهبی را در سوییس برگزیدند.

آلن دوران دبیرستان خود را در مدرسه‌ی «دراگون» انگلستان به پایان رسانید و در همین احوال بود که زبان انگلیسی به زبان اول او تبدیل شد. او در این دوران که یک مهاجر به‌حساب می‌آمد، خود را پسری خجالتی عنوان می‌کند که در مدارس دور از خانه تحصیل می‌کند. «آلن دوباتن» تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته‌ی تاریخ از «دانشگاه کمبریج» شروع کرد و کارشناسی ارشد خود را در رشته‌ی فلسفه از «کالج کینگ لندن» به پایان رسانید. همچنین او در رشته‌ی فلسفه‌ی فرانسه از «دانشگاه هاروارد» مدرک دکترای خود را آغاز کرد، اما به‌منظور نوشتن کتاب برای مخاطبین عام این مقطع را به پایان نرسانید.

آلن هم اکنون یک سخنران قهار است که کمپانی مخصوص خود یعنی «سنکا» را تأسیس کرده است و در آن مستندهای تلویزیونی بر اساس نوشته‌های خودش را منتشر می‌کند. همچنین در سال 2009 او کنفرانسی در دانشگاه آکسفورد برپا کرد و در آن درباره‌ی فرضیات پایه‌ای رایج حول محورهای موفقیت و شکست افراد صحبت نمود.

 کتاب‌های «آلن دوباتن» عمدتاً در مورد فلسفه‌ی ارتباطات و تفکرات روزمره مثل عشق، روابط زناشویی، فلسفه‌ی زندگی و خودشناسی نوشته و تعداد زیادی از این آثار تاکنون به فارسی برگردانده شده‌اند. از آثار او می‌توان به «خودشناسی»، «دعواهای زن‌وشوهری»، «در باب اعتمادبه‌نفس»، «مدرسه‌ی زندگی»، «معنای زندگی»،  «جستارهایی در باب عشق»، «افکار مالیخولیایی در ما»، «آنچه در مدرسه یاد نگرفته‌اید»، «هنر سیروسفر»، «مصائب عشق»، «آرامش»، «اندیشه و خوراک»، «شغل موردعلاقه»، «دل‌شکستگی»، «متفکران بزرگ»،  «تسلی‌بخشی‌های فلسفه»، «روان‌درمانی چیست»، «اضطراب موفقیت»، «درباره‌ی خوب‌بودن»، «مصیبت‌های شاغل بودن»، «سیری در کودکی» و «تمرین برای زوج‌ها» و «چگونه برای زندگی مشترکمان تصمیم بگیریم» اشاره کرد. در ادامه خلاصه‌ای از بهترین آثار دوباتن باتوجه‌به میزان محبوبیت و شهرت آورده شده‌اند.

جستارهایی در باب عشق. 1993 (Essays In Love): کتاب «جستارهایی در باب عشق» یک داستان از «آلن دوباتن» است که نحوه‌ی آشنایی زن و مردی به‌صورت اتفاقی در یک هواپیما را بیان می‌کند. این دو نفر در ادامه‌ی داستان عاشق یکدیگر می‌شوند و تلاش می‌کنند تا یکدیگر را تحت‌تأثیر قرار دهند. نویسنده تلاش می‌کند تا با استفاده از تجربیات خود در زمینه‌های اجتماعی، موقعیت‌های داستان را پیش ببرد و در هر بخش مفهومی را به مخاطب منتقل کند تا راهنمایی برای روابط عاشقانه باشد. این اثر به زوج‌هایی که در باب فلسفه‌ی روابط و زندگی به دنبال کتابی راهنما می‌گردند توصیه می‌شود.

معنای زندگی 2020 (The Meaning of Life): (این کتاب توسط مؤسسه مدرسه زندگی تألیف و تحت‌نظر «آلن دوباتن» منتشر شده است.) این کتاب با بررسی مباحث گوناگون مانند فرهنگ، خانواده، عشق، طبیعت و فلسفه کوشیده است سرچشمه‌های معنا را برای خواننده شرح دهد و با عنوان موانع پیش روی هرکدام از جمله خودباوری، دید باز و ازخودگذشتگی مخاطب را ترغیب کند که در راه داشتن زندگی بهتر بکوشد. در این کتاب می‌فهمیم که انسان فانی انتخاب‌های اندکی دارد و رسیدن به زندگی معنادار از طریق این انتخاب‌ها برای بسیاری از افراد مقدور نیست. ازآنجاکه موضوع معنای زندگی مربوط به همگان است، خواندن این کتاب به همه‌ی افراد علاقه‌مند به فهمیدن فلسفه‌ی وجود پیشنهاد می‌شود.

تسلی‌بخشی‌های فلسفه 2000 (The Consolations of Philosophy): «آلن دوباتن» در این کتاب می‌کوشد برای مشکلات اساسی زندگی مانند عشق، مشکلات مالی، افسردگی و ناامیدی با استفاده از نظرات چند فیلسوف بزرگ راه چاره‌ای بجوید. در این کتاب، اساس نارضایتی ما مورد پرسش قرار می‌گیرد و با استدلال‌های منطقی سعی می‌شود تا مخاطب را در جهت رسیدن به سعادت و خوشبختی سوق دهد.

اضطراب موقعیت 2004 (Status Anxiety): با پیشرفت جوامع و تغییر نیازهای افراد، دیگر خوراک، پوشاک و مسکن به‌تنهایی نمی‌تواند عطش یک فرد را فرونشاند؛ بلکه نیاز به دوست داشته شدن و محبت دیگران نیز در آدمی وجود دارد که به‌منظور رسیدن به آن دست به کارهای عجیب‌وغریبی می‌زند. همین که علی‌رغم مرتفع‌شدن نیازهای اولیه بازهم به دنبال خرید لباس‌های جدید، خانه‌ای بزرگ‌تر، شغلی با درآمد بالاتر یا حتی ماشین بهتر هستیم نشانگر آن است که هنوز نیازی در وجود ماست که برطرف نگردیده و ما را به حرکت درمی‌آورد. گرچه این حرکت روبه‌جلو می‌تواند مفید باشد و سبب استقلال مالی و شخصیتی فرد گردد، در برخی مواقع سبب ایجاد اضطراب در انسان می‌شود. «آلن دوباتن» در کتاب «اضطراب موقعیت» که نام‌های دیگری از جمله «اضطراب وضعیت» یا «اضطراب موفقیت» نیز مترجمین بر روی آن نهادند تلاش می‌کند تا این نیازها را شناسایی کند و راهکاری برای خروج از وضعیت ناگوار ناشی از این اضطراب به دست دهد.

سیر عشق 2016 (The Course of Love): برخلاف کتاب «جستارهایی در باب عشق» که در سال 1993 توسط «آلن دوباتن» نوشته شده بود، کتاب «سیر عشق» که 23 سال پس از آن انتشاریافته، به‌جای اینکه شروع رابطه‌ی عاشقانه را موردبحث قرار دهد، ادامه‌دادن رابطه را روایت می‌کند. همواره ادامه‌دادن سخت‌تر از شروع‌کردن است؛ پس آموختن اینکه چگونه می‌توان یک رابطه‌ی عاطفی را زندگی کرد از شروع این رابطه بااهمیت‌تر است. در این کتاب، افکاری هیجانی مثل خیانت یا جدایی همواره با شخصیت‌های داستان همراه است. نحوه‌ی روبروشدن انسان‌ها با این مباحث احساسی و تلاش برای زنده نگه‌داشتن شوروشوق اولیه همیشه برای خوانندگان رمان‌ها هیجان‌انگیز و آموزنده بوده است.

درباره‌ی خوب‌بودن 2022 (On Being Nice): (این کتاب توسط مؤسسه مدرسه زندگی تألیف و تحت‌نظر «آلن دوباتن» منتشر شده است.) نویسنده در این کتاب تلاش نموده تا برای این پرسش پیچیده که چه چیزی خوب است و یا چه کسی خوب است پاسخی منطقی ارائه دهد. این‌گونه مفاهیم عموماً با فرهنگ جوامع، تاریخ‌تمدن و فلسفه‌ی انسان‌ها متغیر بوده است. آنچه که در یک کشور به‌عنوان فضیلت اخلاقی برشمرده می‌شود، ممکن است در جامعه‌ای دیگر یا حتی در زمانی دیگر در همان جامعه‌ی اولیه، به‌عنوان رذیلت به‌حساب آید؛ و اما جذابیت کتاب اینجا به پایان نمی‌رسد و نویسنده بیان می‌کند که مقداری بد بودن می‌تواند نه‌تنها باعث رنجش دیگران نشود، بلکه آن‌ها را جذب کند.

شغل موردعلاقه 2017 (A Job to Love): (این کتاب توسط مؤسسه مدرسه زندگی تألیف و تحت‌نظر «آلن دوباتن» منتشر شده است.) هستند بسیاری که عقیده دارند هیچ‌کس شغلش را دوست ندارد؛ اما چنین نیست. امروزه با گسترده شدن جوامع و تخصصی‌شدن مشاغل، یافتن پیشه‌ای که بتواند نیازهای مالی را هم‌زمان با نیازهای روانی ما برطرف کند، کاری سخت اما شدنی است. نویسنده در کتاب «شغل موردعلاقه» می‌کوشد تا به کسانی که به دنبال پیداکردن پیشه‌ای جدید یا تغییر آن هستند نشان دهد که چگونه باید در این راه تمام نیازها را در نظر بگیرند و چگونه این شغل ایدئال را در میان میلیون‌ها انتخاب دیگر بیابند.

آرامش 2016 (Calm): (این کتاب توسط مؤسسه مدرسه زندگی تألیف و تحت‌نظر «آلن دوباتن» منتشر شده است.) در این اثر، مفاهیمی مانند تلاش و شکست، اضطراب و استرس و پیرو آن احساس رضایت و خشنودی و در پایان آرامش خاطر موردبحث قرار می‌گیرد. نویسنده با استفاده از آموزه‌ّهای سنتی و ترکیب آن با علم روان‌شناسی نوین سعی دارد راه‌حلی برای کاهش اضطراب به خواننده نشان دهد تا بتوان از نگرانی و خشم در امان بود. این کتاب به کسانی که به طور پیوسته دچار ناآرامی‌های درونی هستند و برای رفع آن به دنبال راهنمایی می‌گردند توصیه می‌شود.

در باب اعتمادبه‌نفس 2017 (On Confidence): (این کتاب توسط مؤسسه مدرسه زندگی تألیف و تحت‌نظر «آلن دوباتن» منتشر شده است.) گرچه بسیاری می‌اندیشند که اعتمادبه‌نفس و داشتن آن یک امر ذاتی و مربوط به شخصیت هرکس است، در کتاب «در باب اعتمادبه‌نفس» نویسنده به ما می‌آموزد که خودباوری یک مهارت اکتسابی است که می‌بایست با آموزش و تمرین آن را تقویت کرد. زندگی اجتماعی سالم همواره به داشتن حدی مناسب از عزت‌نفس و خودباوری وابسته است و در این کتاب مخاطب می‌آموزد که چگونه باید از ظرفیت‌های درونی خویش در راه پایان‌دادن به خودکم‌بینی استفاده کند.

هوش عاطفی در محیط کار 2018 (The Emotionally Intelligent Office): (این کتاب توسط مؤسسه مدرسه زندگی تألیف و تحت‌نظر «آلن دوباتن» منتشر شده است.) همواره فرهنگ محیط کار یکی از دغدغه‌های مدیران و همچنین افراد تازه‌کار بوده است. کنترل هیجاناتی مثل حسادت، ناامنی، اضطراب شغلی و استرس می‌تواند برای تمام افراد جامعه که در جایگاهی مشغول به کار هستند سخت و طاقت‌فرسا باشد. فشار روانی ناشی از کار درحالی‌که فرجه به اتمام می‌رسد؛ و یا افرادی که سعی می‌کنند به‌جای پیشرفت خود دیگران را تخریب کنند همه‌وهمه نشان از دانش ناکافی در این زمینه دارد و یا اینکه آموزش‌های عمومی در این زمینه ناکافی بوده‌اند. کتاب «هوش عاطفی در محیط کار» می‌تواند راهنمایی باشد برای کسانی که در جایگاه شغلی خود پیشرفت و آرامش روانی را به‌صورت هم‌زمان در نظر دارند.

برگزیده‌هایی از متن کتاب: معنای زندگی

• جست‌وجوی بیش از حد علنی یا شدید در مورد معنای زندگی، سرگرمی عجیب‌وغریب، بدفرجام و خنده داری به نظر می‌رسد. چیزی نیست که یک انسان فناپذیر عادی بتواند به آن مبادرت ورزد یا اگر هم چنین کرد، بتواند زیاد پیش برود. تعداد کمی از افراد آماده این‌اند که چنین راهی را در پیش بگیرند و پاسخ را در زندگی خود بیابند؛ همه‌ی ما چنین بلندپروازی‌هایی نداریم. زندگی‌های معنادار مختص افراد خارق‌العاده است. قدیسان، هنرمندان، دانشمندان، عالمان، پزشکان، فعالان سیاسی اجتماعی، کاشفان، رهبران و….. اگر معنای زندگی را کشف کنیم، احتمال می‌دهیم درک ناشدنی باشد.
• زندگی معنادار به برخی توانایی‌های متعالی ما وابسته است و از آنها بهره می‌برد؛ مثلاً توانایی‌هایی که به مهرورزی، مراقبت، ارتباط، درک خود، همدردی، هوش و خلاقیت مربوط می‌شود؛ هدف از زندگی معنادار لزوماً رسیدن به رضایت همیشگی نیست. ممکن است در زندگی معناداری به سر ببریم، اما اغلب روحیه بدی داشته باشیم؛ درست همان‌طور که ممکن تفریحات ظاهری داشته باشیم؛ اما بیش‌تر زندگی‌مان بی‌معنی باشد؛
• این سؤال که چه چیزی به زندگی معنا می‌دهد جوابی فردی می‌طلبد. حتی اگر ایده‌هایمان دارای ویژگی‌های منحصربه‌فرد چشمگیری نباشند، دیگران نمی‌توانند تشخیص دهند چه چیزی برای ما معنادار است. آنچه ما بحران معنا می‌نامیم، معمولاً لحظاتی است که تفسیرهای دیگران از زندگی معنادار با درک ما از سلایق و علایق متفاوتمان مغایرت دارد؛ باید از خلال تجربه و خودکاوی به این پی ببریم که در چشم ما چه چیزی معنادار به‌حساب می‌آید ممکن است لذت خود را فوراً نشان دهد؛ اما بهره‌مند شدن از معنای زندگی دیرتر اتفاق بیفتد. ممکن است سال‌های نسبتاً زیادی از زندگی ما گذشته باشد و تازه چیزی را که به آن معنا می‌بخشد بشناسیم.
• یکی از راه‌های فهمیدن این که چرا عشق به معنای زندگی نزدیک است، این است که چالش‌های تنها بودن را بررسی کنیم. ما اغلب درباره‌ی تنهایی صحبتی نمی‌کنیم. منظور صحبت‌کردن درباره‌ی آنهایی است که کسی را ندارند که در آغوش بگیرند، خجالت می‌کشند، یا آنها که کسی را دارند؛ اما ممکن است عذاب وجدان داشته باشند؛ اما رنج تنها بودن امکانی همه‌شمول و غیر شرم‌آور است. نباید در خود مقوله‌ی تنها بودن احساس تنهایی کنیم. تنهایی بینش بسیار روشنی در مورد اهمیت عشق به ما می‌دهد. تعداد کسانی که در خصوص عشق تخصص دارند کمتر از کسانی است که از داشتن کسی برای عشق‌ورزیدن محروم‌اند. سخت می‌شود فهمید این همه جاروجنجال درباره‌ی عشق ممکن است به‌خاطر چه چیزی باشد؛ مگر این که جایی میان راه آدم روزگاری تلخ و ناخواسته را به‌تنهایی گذرانده باشد. وقتی تنهاییم ممکن است مردم با ما مهربان باشند شاید به مراسم‌ها دعوتمان کنند یا رفتار تأثیرگذاری از خودشان نشان دهند؛ اما به‌سختی می‌توانیم از حس مداوم مشروط بودن علاقه و توجهی که دریافت می‌کنیم رهایی یابیم. ما ملزم به درک این هستیم که حتی بهترین دوستان ما نیز همیشه در دسترس نیستند و باید بدانیم خواسته‌هایی که می‌توانیم از آنها داشته باشیم محدودند.