درباره کتاب: تسلی‌بخشی‌های فلسفه   

نویسنده: آلن دوباتن  

کتاب «تسلی‌بخشی‌های فلسفه» می‌کوشد تا با استناد به آثار شش فیلسوف بزرگ راه‌حل‌هایی برای مشکلات روزمره ما ارائه کند. با خواندن این کتاب از سقراط می‌آموزیم که عدم محبوبیت را نادیده انگاریم؛ «سنکا» به ما کمک می‌کند تا بر احساس یأس و ناامیدی غلبه کنیم؛ و «اپیکور» بی‌پولی ما را چاره می‌کند. «مونتنی» راهنمای مناسبی برای درمان ناکارایی ماست. عشاق دل‌شکسته می‌توانند با خواندن آثار «شوپنهاور» تسلی خاطر یابند و کسانی که در زندگی با سختی‌های زیادی روبرو هستند با «نیچه» هم‌ذات‌پنداری خواهند کرد.

نویسنده‌ی مشهور این کتاب یعنی «آلن دوباتن» تلاش کرده است به ما خاطرنشان کند که بسیاری از درگیری‌های ذهنی ما با استفاده از فلسفه تا حدی قابل‌رفع هستند. مسائلی مانند اقلیت بودن در نظرات یا مشکلات مالی یا حتی مشکلات عشقی و عاطفی فقط مربوط به امروزه و مربوط به ما و اطرافیانمان نیستند؛ این مشکلات همواره در طول تاریخ با انسان همراه بوده‌اند و ما باید بتوانیم راه‌حلی برای کنارآمدن با آن‌ها بجوییم.

فهرست کتاب: تسلی‌بخشی‌های فلسفه

• بخش یکم: تسلی‌بخشی در مواجهه با عدم محبوبیت
• بخش دوم: تسلی‌بخشی در مواجهه با کم‌پولی
• بخش سوم: تسلی‌بخشی در مواجهه با ناکامی
• بخش چهارم: تسلی‌بخشی در مواجهه با ناتوانی و نابسندگی
• بخش پنجم: تسلی‌بخشی قلب شکسته
• بخش ششم: تسلی‌بخشی در مواجهه با سختی‌ها
• یادداشت‌ها
• نمایه

درباره نویسنده: آلن دوباتن

«آلن دوباتن» در تاریخ 20 دسامبر 1969 در زوریخ سوییس متولد شد. پدرش گیلبرت، در اسکندریه مصر به دنیا آمد؛ اما پس از تحولات سیاسی که «جمال عبدالناصر»، رئیس‌جمهور وقت مصر مبنی بر اخراج یهودی‌ها به وجود آورد، از مصر خارج شد و به سوییس رفت. در این دوران جمال فرصتی 7 روزه به بیست هزار یهودی داد تا کشور مصر را ترک کنند.

 گیلبرت پدر آلن پس از مهاجرت به سوییس شرکتی را در این کشور تأسیس کرد که با رشد چشمگیر، در سال 1999 بیش از دویست میلیون دلار ارزش‌گذاری شد. همچنین گیلبرت یکی از کلکسیونرهای مطرح در زمینه‌ی اشیا هنری بود. باوجوداینکه والدین آلن هر دو یهودی بودند، او و تنها خواهرش زندگی غیرمذهبی را در سوییس برگزیدند.

آلن دوران دبیرستان خود را در مدرسه‌ی «دراگون» انگلستان به پایان رسانید و در همین احوال بود که زبان انگلیسی به زبان اول او تبدیل شد. او در این دوران که یک مهاجر به‌حساب می‌آمد، خود را پسری خجالتی عنوان می‌کند که در مدارس دور از خانه تحصیل می‌کند. «آلن دوباتن» تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته‌ی تاریخ از «دانشگاه کمبریج» شروع کرد و کارشناسی ارشد خود را در رشته‌ی فلسفه از «کالج کینگ لندن» به پایان رسانید. همچنین او در رشته‌ی فلسفه‌ی فرانسه از «دانشگاه هاروارد» مدرک دکترای خود را آغاز کرد، اما به‌منظور نوشتن کتاب برای مخاطبین عام این مقطع را به پایان نرسانید.

آلن هم اکنون یک سخنران قهار است که کمپانی مخصوص خود یعنی «سنکا» را تأسیس کرده است و در آن مستندهای تلویزیونی بر اساس نوشته‌های خودش را منتشر می‌کند. همچنین در سال 2009 او کنفرانسی در دانشگاه آکسفورد برپا کرد و در آن درباره‌ی فرضیات پایه‌ای رایج حول محورهای موفقیت و شکست افراد صحبت نمود.

 کتاب‌های «آلن دوباتن» عمدتاً در مورد فلسفه‌ی ارتباطات و تفکرات روزمره مثل عشق، روابط زناشویی، فلسفه‌ی زندگی و خودشناسی نوشته و تعداد زیادی از این آثار تاکنون به فارسی برگردانده شده‌اند. از آثار او می‌توان به «خودشناسی»، «دعواهای زن‌وشوهری»، «در باب اعتمادبه‌نفس»، «مدرسه‌ی زندگی»، «معنای زندگی»،  «جستارهایی در باب عشق»، «افکار مالیخولیایی در ما»، «آنچه در مدرسه یاد نگرفته‌اید»، «هنر سیروسفر»، «مصائب عشق»، «آرامش»، «اندیشه و خوراک»، «شغل موردعلاقه»، «دل‌شکستگی»، «متفکران بزرگ»،  «تسلی‌بخشی‌های فلسفه»، «روان‌درمانی چیست»، «اضطراب موفقیت»، «درباره‌ی خوب‌بودن»، «مصیبت‌های شاغل بودن»، «سیری در کودکی» و «تمرین برای زوج‌ها» و «چگونه برای زندگی مشترکمان تصمیم بگیریم» اشاره کرد. در ادامه خلاصه‌ای از بهترین آثار دوباتن باتوجه‌به میزان محبوبیت و شهرت آورده شده‌اند.

جستارهایی در باب عشق. 1993 (Essays In Love): کتاب «جستارهایی در باب عشق» یک داستان از «آلن دوباتن» است که نحوه‌ی آشنایی زن و مردی به‌صورت اتفاقی در یک هواپیما را بیان می‌کند. این دو نفر در ادامه‌ی داستان عاشق یکدیگر می‌شوند و تلاش می‌کنند تا یکدیگر را تحت‌تأثیر قرار دهند. نویسنده تلاش می‌کند تا با استفاده از تجربیات خود در زمینه‌های اجتماعی، موقعیت‌های داستان را پیش ببرد و در هر بخش مفهومی را به مخاطب منتقل کند تا راهنمایی برای روابط عاشقانه باشد. این اثر به زوج‌هایی که در باب فلسفه‌ی روابط و زندگی به دنبال کتابی راهنما می‌گردند توصیه می‌شود.

معنای زندگی 2020 (The Meaning of Life): (این کتاب توسط مؤسسه مدرسه زندگی تألیف و تحت‌نظر «آلن دوباتن» منتشر شده است.) این کتاب با بررسی مباحث گوناگون مانند فرهنگ، خانواده، عشق، طبیعت و فلسفه کوشیده است سرچشمه‌های معنا را برای خواننده شرح دهد و با عنوان موانع پیش روی هرکدام از جمله خودباوری، دید باز و ازخودگذشتگی مخاطب را ترغیب کند که در راه داشتن زندگی بهتر بکوشد. در این کتاب می‌فهمیم که انسان فانی انتخاب‌های اندکی دارد و رسیدن به زندگی معنادار از طریق این انتخاب‌ها برای بسیاری از افراد مقدور نیست. ازآنجاکه موضوع معنای زندگی مربوط به همگان است، خواندن این کتاب به همه‌ی افراد علاقه‌مند به فهمیدن فلسفه‌ی وجود پیشنهاد می‌شود.

تسلی‌بخشی‌های فلسفه 2000 (The Consolations of Philosophy): «آلن دوباتن» در این کتاب می‌کوشد برای مشکلات اساسی زندگی مانند عشق، مشکلات مالی، افسردگی و ناامیدی با استفاده از نظرات چند فیلسوف بزرگ راه چاره‌ای بجوید. در این کتاب، اساس نارضایتی ما مورد پرسش قرار می‌گیرد و با استدلال‌های منطقی سعی می‌شود تا مخاطب را در جهت رسیدن به سعادت و خوشبختی سوق دهد.

اضطراب موقعیت 2004 (Status Anxiety): با پیشرفت جوامع و تغییر نیازهای افراد، دیگر خوراک، پوشاک و مسکن به‌تنهایی نمی‌تواند عطش یک فرد را فرونشاند؛ بلکه نیاز به دوست داشته شدن و محبت دیگران نیز در آدمی وجود دارد که به‌منظور رسیدن به آن دست به کارهای عجیب‌وغریبی می‌زند. همین که علی‌رغم مرتفع‌شدن نیازهای اولیه بازهم به دنبال خرید لباس‌های جدید، خانه‌ای بزرگ‌تر، شغلی با درآمد بالاتر یا حتی ماشین بهتر هستیم نشانگر آن است که هنوز نیازی در وجود ماست که برطرف نگردیده و ما را به حرکت درمی‌آورد. گرچه این حرکت روبه‌جلو می‌تواند مفید باشد و سبب استقلال مالی و شخصیتی فرد گردد، در برخی مواقع سبب ایجاد اضطراب در انسان می‌شود. «آلن دوباتن» در کتاب «اضطراب موقعیت» که نام‌های دیگری از جمله «اضطراب وضعیت» یا «اضطراب موفقیت» نیز مترجمین بر روی آن نهادند تلاش می‌کند تا این نیازها را شناسایی کند و راهکاری برای خروج از وضعیت ناگوار ناشی از این اضطراب به دست دهد.

سیر عشق 2016 (The Course of Love): برخلاف کتاب «جستارهایی در باب عشق» که در سال 1993 توسط «آلن دوباتن» نوشته شده بود، کتاب «سیر عشق» که 23 سال پس از آن انتشاریافته، به‌جای اینکه شروع رابطه‌ی عاشقانه را موردبحث قرار دهد، ادامه‌دادن رابطه را روایت می‌کند. همواره ادامه‌دادن سخت‌تر از شروع‌کردن است؛ پس آموختن اینکه چگونه می‌توان یک رابطه‌ی عاطفی را زندگی کرد از شروع این رابطه بااهمیت‌تر است. در این کتاب، افکاری هیجانی مثل خیانت یا جدایی همواره با شخصیت‌های داستان همراه است. نحوه‌ی روبروشدن انسان‌ها با این مباحث احساسی و تلاش برای زنده نگه‌داشتن شوروشوق اولیه همیشه برای خوانندگان رمان‌ها هیجان‌انگیز و آموزنده بوده است.

درباره‌ی خوب‌بودن 2022 (On Being Nice): (این کتاب توسط مؤسسه مدرسه زندگی تألیف و تحت‌نظر «آلن دوباتن» منتشر شده است.) نویسنده در این کتاب تلاش نموده تا برای این پرسش پیچیده که چه چیزی خوب است و یا چه کسی خوب است پاسخی منطقی ارائه دهد. این‌گونه مفاهیم عموماً بافرهنگ جوامع، تاریخ‌تمدن و فلسفه‌ی انسان‌ها متغیر بوده است. آنچه که در یک کشور به‌عنوان فضیلت اخلاقی برشمرده می‌شود، ممکن است در جامعه‌ای دیگر یا حتی در زمانی دیگر در همان جامعه‌ی اولیه، به‌عنوان رذیلت به‌حساب آید؛ و اما جذابیت کتاب اینجا به پایان نمی‌رسد و نویسنده بیان می‌کند که مقداری بد بودن می‌تواند نه‌تنها باعث رنجش دیگران نشود، بلکه آن‌ها را جذب کند.

شغل موردعلاقه 2017 (A Job to Love): (این کتاب توسط مؤسسه مدرسه زندگی تألیف و تحت‌نظر «آلن دوباتن» منتشر شده است.) هستند بسیاری که عقیده دارند هیچ‌کس شغلش را دوست ندارد؛ اما چنین نیست. امروزه با گسترده شدن جوامع و تخصصی‌شدن مشاغل، یافتن پیشه‌ای که بتواند نیازهای مالی را هم‌زمان با نیازهای روانی ما برطرف کند، کاری سخت اما شدنی است. نویسنده در کتاب «شغل موردعلاقه» می‌کوشد تا به کسانی که به دنبال پیداکردن پیشه‌ای جدید یا تغییر آن هستند نشان دهد که چگونه باید در این راه تمام نیازها را در نظر بگیرند و چگونه این شغل ایدئال را در میان میلیون‌ها انتخاب دیگر بیابند.

آرامش 2016 (Calm): (این کتاب توسط مؤسسه مدرسه زندگی تألیف و تحت‌نظر «آلن دوباتن» منتشر شده است.) در این اثر، مفاهیمی مانند تلاش و شکست، اضطراب و استرس و پیرو آن احساس رضایت و خشنودی و در پایان آرامش خاطر موردبحث قرار می‌گیرد. نویسنده با استفاده از آموزه‌ّهای سنتی و ترکیب آن با علم روان‌شناسی نوین سعی دارد راه‌حلی برای کاهش اضطراب به خواننده نشان دهد تا بتوان از نگرانی و خشم در امان بود. این کتاب به کسانی که به طور پیوسته دچار ناآرامی‌های درونی هستند و برای رفع آن به دنبال راهنمایی می‌گردند توصیه می‌شود.

در باب اعتمادبه‌نفس 2017 (On Confidence): (این کتاب توسط مؤسسه مدرسه زندگی تألیف و تحت‌نظر «آلن دوباتن» منتشر شده است.) گرچه بسیاری می‌اندیشند که اعتمادبه‌نفس و داشتن آن یک امر ذاتی و مربوط به شخصیت هرکس است، در کتاب «در باب اعتمادبه‌نفس» نویسنده به ما می‌آموزد که خودباوری یک مهارت اکتسابی است که می‌بایست با آموزش و تمرین آن را تقویت کرد. زندگی اجتماعی سالم همواره به داشتن حدی مناسب از عزت‌نفس و خودباوری وابسته است و در این کتاب مخاطب می‌آموزد که چگونه باید از ظرفیت‌های درونی خویش در راه پایان‌دادن به خودکم‌بینی استفاده کند.

هوش عاطفی در محیط کار 2018 (The Emotionally Intelligent Office): (این کتاب توسط مؤسسه مدرسه زندگی تألیف و تحت‌نظر «آلن دوباتن» منتشر شده است.) همواره فرهنگ محیط کار یکی از دغدغه‌های مدیران و همچنین افراد تازه‌کار بوده است. کنترل هیجاناتی مثل حسادت، ناامنی، اضطراب شغلی و استرس می‌تواند برای تمام افراد جامعه که در جایگاهی مشغول به کار هستند سخت و طاقت‌فرسا باشد. فشار روانی ناشی از کار درحالی‌که فرجه به اتمام می‌رسد؛ و یا افرادی که سعی می‌کنند به‌جای پیشرفت خود دیگران را تخریب کنند همه‌وهمه نشان از دانش ناکافی در این زمینه دارد و یا اینکه آموزش‌های عمومی در این زمینه ناکافی بوده‌اند. کتاب «هوش عاطفی در محیط کار» می‌تواند راهنمایی باشد برای کسانی که در جایگاه شغلی خود پیشرفت و آرامش روانی را به‌صورت هم‌زمان در نظر دارند.

برگزیده‌هایی از متن کتاب: تسلی‌بخشی‌های فلسفه

• در گفتگوها، مـن ترجیح می‌دادم مورد قبول و علاقه طرف مقابل باشم، نه این که حقیقت را بگویم. میل به جلب رضایت سبب شده بود که به لطیفه‌های پیش‌پاافتاده بخندم. رفتار من با غریبه‌ها شبیه رفتار نوکر صفتانه‌ی دربانی بود که به مهمانان ثروتمند هتل خوشامد می‌گوید. اشتیاق ناشی از میل کورکورانه بیمارگونه به جلب محبت. من نسبت به آرا و عقاید اکثریت مردم، به طور علنی، ابراز شک و تردید نمی‌کردم. من در پی جلب تأیید و موافقت صاحبان قدرت بودم و تا مدت‌ها پس از ملاقات با آنها نگران این بودم که آیا مرا خوشایند یافته‌اند یا نه. در هنگام عبور از گمرک یا رانندگی در کنار ماشین‌های پلیس آرزوی مبهمی در دل داشتم که ای‌کاش مأموران یونیفرم پوش، نظر خوبی راجع به من داشته باشند. ولی سقراط در برابر عدم محبوبیت و محکوم‌شدن از طرف حکومت، متزلزل نشد. او به سبب گله و شکایت دیگران از افکار خود دست برنداشت. علاوه بر این اعتمادبه‌نفس او ناشی از امری ژرف‌تر از تندخویی و شجاعت احمقانه بود. این اعتمادبه‌نفس ریشه در فلسفه داشت. فلسفه به سقراط عقایدی داده بود که می‌توانست در هنگام رویارویی با مخالفت دیگران، به این باورها اعتمادی عقلانی و نه عصبی، داشته باشد.
• هر جامعه‌ای درباره عقاید بایسته فرد و چگونگی رفتار او برای اجتناب از قرارگرفتن در مظان اتهام و عدم محبوبیت، نظراتی دارد. بعضی از این رسوم اجتماعی به‌صورت قانون حقوقی درآمده و صورت‌بندی صریحی یافته‌اند، بقیه آنها بیشتر به شکل شهودی در مجموعه وسیعی از داوری‌های اخلاقی و عملی مندرج هستند که عرفِ عام خوانده می‌شود. عرفِ عامی که فرمان می‌دهد چه باید بپوشیم، چه ارزش‌های مالی ای را برگزینیم، به چه کسی باید احترام بگذاریم، از چه آدابی باید پیروی کنیم و چه زندگی خصوصی ای باید داشته باشیم. شک‌کردن به این آداب‌ورسوم عجیب، حتی گستاخانه به نظر می‌رسد.
• دوستان حقیقی، ما را بر اساس معیارهای دنیوی نمی‌سنجند؛ آنها به خود اصلی ما علاقه دارند، مثل زوج‌های آرمانی، عشق آنها به ما متأثر از ظاهر یا جایگاه ما در سلسله‌مراتب اجتماعی نیست؛ و بنابراین، ما بر سر پوشیدن لباس‌های کهنه و نشان‌دادن این که امسال پول کمی درآورده‌ایم دغدغه خاطری نداریم. شاید نباید میل به ثروت را همواره عطش صرف برای زندگی مجلل تفسیر کنیم. ممکن است انگیزه مهم‌تری وجود داشته باشد و آن این که آرزو داریم دیگران به ما ارج گذارند و با ما خوب رفتار کنند. ممکن است جستجوی ما برای به‌دست‌آوردن پول هیچ دلیل مهم‌تری از تضمین احترام و توجه مردمی نداشته باشد که در غیر این صورت به ما خیره خواهند شد و چپ‌چپ نگاهمان خواهند کرد. اپیکور با تشخیص نیاز بنیادین ما، دریافت که قلیلی دوستان واقعی می‌توانند عشق و احترامی به ما ارزانی دارند که ممکن است حتی ثروت قادر به تأمین آن نباشد.
• معدودی از درمان‌های اضطراب، بهتر از تفکر هستند. با نوشتن مشکل روی کاغذ یا حرف‌زدن از آن در مکالمه اجازه می‌دهیم ویژگی‌های اصلی آن ظاهر شود و با شناخت ماهیتش اگر نه خود مشکل، ولی ویژگی‌های آزارنده ثانویه‌اش را برطرف می‌کنیم. تفکر در باغ، نامی که اجتماع اپیکوری به آن معروف شد، بسیار ترغیب‌کننده بود. بسیاری از دوستان نویسنده بودند.